واکسن پرونار 13 چیست؟
واکسن پرونار 13 نوعی واکسن است که به صورت سوسپانسیون تزریقی موجود می باشد. این واکسن حاوی قطعاتی از 13 نوع مختلف باکتری استرپتوکوک پنومونیه (S. pneumoniae) است و در برابر این 13 نوع بیماری محافظت ایجاد می کند، به همین دلیل به نام پرونار 13 شناخته می شود.
Prevenar 13 برای محافظت از کودکان بین شش هفته تا 17 سال در برابر بیماری های تهاجمی، ذات الریه (عفونت ریه ها) و اوتیت میانی حاد (عفونت گوش میانی) ناشی از S. pneumoniae استفاده می شود. همچنین برای محافظت از بزرگسالان و افراد مسن در برابر بیماری های تهاجمی و ذات الریه ناشی از S.pneumoniae نیز استفاده می شود. بیماری تهاجمی زمانی رخ می دهد که باکتری در بدن پخش می شود و باعث عفونت های جدی مانند سپتی سمی (عفونت خون) و مننژیت (عفونت غشاهای اطراف مغز و ستون فقرات) می شود.
چرا باید واکسن پرونار تزریق شود؟
تزریق واکسن پرونار به ویژه برای گروههای سنی آسیبپذیر مانند کودکان زیر 5 سال، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف اهمیت ویژهای دارد. با واکسیناسیون میتوان از بروز این بیماریهای خطرناک جلوگیری کرد و سلامت عمومی جامعه را ارتقاء بخشید. علاوه بر این، واکسیناسیون گسترده با واکسن پرونار میتواند به کاهش شیوع عفونتهای پنوموکوکال کمک کند و بار سنگین این بیماریها را از دوش سیستمهای بهداشتی بردارد.
به همین دلیل، واکسن پرونار یکی از ارکان اصلی برنامههای واکسیناسیون در بسیاری از کشورهاست و توصیه میشود که همه افراد واجد شرایط، به ویژه کودکان، این واکسن را دریافت کنند تا از خود و دیگران در برابر بیماریهای ناشی از استرپتوکوک پنومونیه محافظت کنند.
پیشگیری از بیماریهای جدی و خطرناک
باکتری استرپتوکوک پنومونیه یکی از عوامل اصلی بروز بیماریهای شدید تنفسی و عفونتهای سیستم عصبی مرکزی است. این بیماریها میتوانند منجر به عوارض جدی و حتی مرگ شوند، به ویژه در کودکان، افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
تزریق واکسن پرونار میتواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماریها را کاهش دهد.
کاهش مقاومت آنتیبیوتیکی
استفاده بیش از حد و نادرست از آنتیبیوتیکها میتواند منجر به بروز مقاومت آنتیبیوتیکی شود، که این مسئله یکی از بزرگترین تهدیدات سلامت عمومی در جهان است. با پیشگیری از بیماریهای عفونی از طریق واکسیناسیون، نیاز به مصرف آنتیبیوتیکها کاهش مییابد و در نتیجه، از گسترش مقاومت آنتیبیوتیکی جلوگیری میشود.
محافظت از جامعه (ایمنی جمعی)
واکسیناسیون گسترده میتواند به ایجاد ایمنی جمعی منجر شود. این به معنای محافظت از افراد غیرواکسینه و آسیبپذیر در جامعه است که ممکن است به دلایلی نتوانند واکسن را دریافت کنند.
ایمنی جمعی یکی از اهداف مهم برنامههای واکسیناسیون است که با تزریق واکسن پرونار نیز تحقق مییابد.
نکته قابل توجه برای افراد دریافت کننده:
هنگام تجویز Prevenar 13، باید به خطر بیماری تهاجمی و ذات الریه در گروه های سنی مختلف، سایر بیماری هایی که واکسن ها ممکن است داشته باشند و نوع باکتری در مناطق مختلف جغرافیایی توجه شود.
محل تزریق واکسن پرونار 13
بزرگسالان و کودکان دو سال به بالا باید یک دوز از Prevenar 13 را در عضله شانه دریافت کنند.
در کودکان زیر دو سال، واکسن از طریق تزریق در عضله ران تزریق می شود.
برنامه واکسیناسیون پرونار 13
برنامه واکسیناسیون بستگی به سن کودک دارد و باید بر اساس توصیه های رسمی باشد:
به کودکان بین شش هفته تا شش ماه به طور معمول چهار دوز داده می شود. سه نوبت اول با فاصله یک ماهه بین هر دوز تجویز می شود. دوز چهارم، تقویت کننده، بین 11 تا 15 ماهگی تجویز می شود. از طرف دیگر، زمانی که پرونار 13 به عنوان بخشی از برنامه ایمن سازی روتین تجویز می شود، می توان دو دوز را در سنین دو و چهار ماهگی و به دنبال آن یک تقویت کننده در 11 تا 15 ماهگی تجویز کرد.
کودکان بین هفت ماهه تا 11 ماهه باید ابتدا دو دوز با فاصله حداقل یک ماهه و سپس نوبت سوم در سال دوم دریافت کنند.
کودکان 12 تا 23 ماهه باید دو دوز را با فاصله حداقل دو ماه دریافت کنند.
کودکان بین دو تا 17 سال باید یک دوز واحد دریافت کنند.
پرونار 13 را می توان در کودکانی که واکسیناسیون با پرونار را شروع کرده اند (واکسن دیگری که در اتحادیه اروپا برای S. pneumoniae مجاز است، که شامل قسمت هایی از هفت نوع از 13 نوع S. Pneumoniae موجود در پرونار 13 است) ، استفاده می شود.
اطلاعات بیشتر در مورد استفاده از Prevenar 13 در افرادی که در معرض خطر عفونتهای پنوموکوکی هستند (مانند بیماران مبتلا به HIV یا افرادی که پیوند سلولهای بنیادی خونساز را دریافت کردهاند) .
برنامه واکسیناسیون پرونار 13 برای کودکان به طور خلاصه
نوزادان:
دوز اول: در سن 2 ماهگی
دوز دوم: در سن 4 ماهگی
دوز سوم: در سن 6 ماهگی
دوز چهارم (یادآور): بین 12 تا 15 ماهگی
این برنامه معمولاً به عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون استاندارد نوزادان توصیه میشود و به کودکان کمک میکند تا در سنین پایین در برابر عفونتهای پنوموکوکال محافظت شوند.
کودکانی که واکسیناسیون را دیرتر شروع میکنند:
اگر کودکی واکسیناسیون را پس از 6 ماهگی شروع کند، تعداد دوزها ممکن است کمتر باشد، اما همچنان به واکسن یادآور در سن 12 تا 15 ماهگی نیاز خواهد داشت. برنامه دقیق توسط پزشک تعیین میشود.
برنامه واکسیناسیون برای کودکان بزرگتر و نوجوانان
کودکان 7 تا 11 ماهه:
دو دوز واکسن با فاصله حداقل 4 هفته، به علاوه یک دوز یادآور در سن 12 تا 15 ماهگی.
کودکان 12 تا 23 ماهه:
دو دوز واکسن با فاصله حداقل 8 هفته.
کودکان 2 تا 5 ساله:
یک دوز یا دو دوز واکسن بسته به نیازهای خاص بهداشتی.
برنامه واکسیناسیون بزرگسالان
افراد 65 سال و بالاتر:
توصیه میشود یک دوز واکسن پرونار 13 به عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون پنوموکوکال دریافت کنند.
افراد با شرایط پزشکی خاص:
افراد با سیستم ایمنی ضعیف، بیماریهای مزمن، یا کسانی که در معرض خطر بالای عفونتهای پنوموکوکال هستند، ممکن است نیاز به تزریق واکسن داشته باشند. پزشک برنامه دقیق تزریق را بر اساس وضعیت سلامتی فرد تعیین میکند.
نحوه عملکرد واکسن پرونار
واکسن ها با «آموزش» سیستم ایمنی (دفاع طبیعی بدن) به نحوه دفاع از خود در برابر یک بیماری کار می کنند. هنگامی که به فردی واکسن داده می شود، سیستم ایمنی بخش هایی از باکتری موجود در واکسن را به عنوان “عامل خارجی” تشخیص می دهد و علیه آنها آنتی بادی می سازد. هنگامی که در معرض باکتری قرار می گیرد، سیستم ایمنی می تواند سریعتر آنتی بادی تولید کند. این به محافظت در برابر بیماری کمک می کند.
محتویات پرونار 13
Prevenar 13 حاوی مقادیر کمی پلی ساکارید (نوعی قند) است که از “کپسول” اطراف باکتری S. pneumoniae استخراج شده است. این پلی ساکاریدها خالص شده اند، سپس به یک حامل “کونژوگه” (یا پیوست) شده اند تا به شناسایی آنها توسط سیستم ایمنی کمک کنند. واکسن همچنین بر روی یک ترکیب آلومینیومی «جذب» (ثابت) می شود تا پاسخ ایمنی را تقویت کند.
Prevenar 13 حاوی پلی ساکاریدهای 13 نوع مختلف( S. pneumoniaسروتیپ های 1، 3، 4، 5، 6A، 6B، 7F، 9V، 14، 18C، 19A، 19F و 23F ) است. در اروپا تخمین زده می شود که اینها مسئول بین 73 تا 100 درصد موارد بیماری تهاجمی در کودکان زیر پنج سال و حداقل 50 تا 76 درصد از موارد بیماری تهاجمی در بزرگسالان هستند، بسته به نوع کشور پرونار 13 بسیار شبیه Prevenar است اما حاوی شش پلی ساکارید اضافی از سروتیپها است که بین 16 تا 60 درصد موارد را تشکیل میدهند.
عوارض واکسن پرونار
شایع ترین عوارض جانبی Prevenar 13) که در بیش از 1 بیمار از هر 10 بیمار دیده می شود) در کودکان عبارتند از کاهش اشتها، تب (فقط در کودکان 6 هفته تا 5 سال بسیار شایع)، تحریک پذیری، واکنش در محل تزریق (قرمزی یا قرمز شدن). سفت شدن پوست، تورم، درد یا حساسیت، خواب آلودگی و خواب بی کیفیت.
در بزرگسالان و افراد مسن، شایع ترین عوارض جانبی (که در بیش از 1 بیمار از هر 10 بیمار دیده می شود) کاهش اشتها، سردرد، اسهال، تب (فقط در بزرگسالان 18 تا 29 سال بسیار شایع)، استفراغ (فقط در بزرگسالان بسیار شایع است). 18 تا 49 سال) راش، واکنش در محل تزریق، محدودیت حرکت بازو، آرترالژی و میالژی (درد مفاصل و عضلانی)، لرز و خستگی.
چه افرادی نباید واکسن پرونار دریافت کنند؟
Prevenar 13 نباید در افرادی که به مواد فعال، به هر یک از مواد دیگر یا توکسوئید دیفتری (سم ضعیف شده از باکتری که باعث دیفتری می شود) حساسیت دارند ،استفاده شود. افرادی که تب شدید دارند تا زمان بهبودی نباید واکسن را دریافت کنند، اما در صورت ابتلا به عفونت خفیف مانند سرماخوردگی همچنان می توان واکسن را تزریق کرد.
CHMP تصمیم گرفت که مزایای پرونار 13 بیشتر از خطرات آن است و توصیه کرد که مجوز بازاریابی برای آن صادر شود. CHMP خاطرنشان کرد که در کودکان، پاسخ سیستم ایمنی به Prevenar 13 قابل مقایسه با Prevenar است، که قبلاً برای محافظت از کودکان در برابر S. pneumoniae در اتحادیه اروپا مجاز است. کمیته همچنین خاطرنشان کرد که Prevenar 13 حاوی پلی ساکاریدهای اضافی از انواع S. pneumoniae است که مسئول ایجاد بیماری در کودکان هستند.
در بزرگسالان و سالمندان، کمیته خاطرنشان کرد که پنومونی اکتسابی از جامعه و بیماری پنوموکوک مهاجم ممکن است یک مشکل سلامتی مهم باشد و مزایای آن از نظر محافظت بر خطر واکنشهای جانبی بیشتر است. برای پیشگیری از ذات الریه، اگرچه استفاده از Prevenar 13 فقط در بزرگسالان بالای 65 سال مورد بررسی قرار گرفت، CHMP در نظر گرفت که نتایج را می توان برای افراد جوانتر از65 سال نیز اعمال کرد زیرا مطالعات نشان داده اند که پاسخ ایمنی آنها مشابه یا بالاتر از آن است.
مزایای واکسن Prevenar 13
واکسن Prevenar 13 بهعنوان یک راهکار پیشگیری مؤثر در برابر بیماریهای ناشی از باکتری پنوموکوک، ارائه مزایای بینظیری دارد:
پیشگیری از بیماریهای ناشی از باکتری پنوموکوک: با ایجاد ایمنی نسبت به باکتری پنوموکوک، این واکسن میتواند از بروز بیماریهای مختلفی از جمله عفونتهای تنفسی، گوش، عفونتهای خونی و مغزی جلوگیری کند.
کاهش بار بیماری: با کاهش شدید بار بیماری، واکسن Prevenar 13 به بهبود سلامت جامعه کمک میکند و میتواند هزینههای درمانی را کاهش دهد.
تقویت ایمنی: این واکسن بهعنوان یک روش پیشگیری ایمن برای افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، مانند سالمندان و کودکان، توصیه میشود و از بروز بیماریهای خطرناک محافظت میکند.
ایمنی طولانیمدت: مطالعات نشان دادهاند که این واکسن برای مدت طولانیمدت ایمنی در بدن ایجاد میکند که به معنای این است که افراد برای مدت طولانیمدت در برابر بیماریهای ناشی از باکتری پنوموکوک محافظت میشوند.
دیگر مزایای متعدد:
کاهش خطر عفونت در بیمارستان: باتوجهبه خطر بیشتر عفونت در بیمارستان برای افراد با سیستم ایمنی ضعیف، این واکسن میتواند از عفونتهای ناشی از باکتری پنوموکوک در این محیط جلوگیری کند.
کاهش شیوع بیماری در جامعه: با کاهش شیوع بیماریهای ناشی از باکتری پنوموکوک در جامعه، این واکسن میتواند بهبود سلامت عمومی جامعه را فراهم آورد و احتمال شیوع بیماریها را کاهش دهد.
شرایط نگهداری واکسن پرونار
واکسن پرونار باید در دمای یخچال 2 تا 8 درجه سانتیگراد (36 تا 46 درجه فارنهایت) و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرصهای هفتگی و قطرههای چشمی، کرمها، چسبها و استنشاقها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال میتوانند آنها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روشهای خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمیتوانند آنها را مصرف کنند.
مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی