تب دنگی چیست ؟
تب دنگی
تب دنگی
دنگ، چیکونگونیا، و اخیرا زیکا، بیماری های منتقله توسط ناقلین هستند که به سرعت در جهان در حال گسترش می باشند و بوسیله پشه های آئدس، بخصوص آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس منتقل می شوند. این سه بیماری دنگ، چیکونگونیا و زیکا هیچ کدام واکسن موثر و درمان قطعی ندارند و بیش از 50 % جمعیت دنیا در معرض ابتلا به این بیماریها هستند.
چند نکته پر اهمیت در خلاصه این بیماری ها
- کشندگی بالای برخی از این بیماریها تا 10 درصد در میان آربوویروس ها (بیماری دنگ)
- ناتوانی و از کار افتادگی قابل توجه مبتلایان این بیماریها (بیماری چیکونگونیا)
- تولد نوزادان با عقب ماندگی ذهنی (بیماری زیکا)
اهمیت ناقل مهاجم آئدس
- سازگار با اکثر مناطق جغرافیایی کشور
- روزگز بودن(بیشترین گزش در هنگام طلوع خورشید و غروب آن می باشد).
- مقاومت تخم در مقابل خشکی هوا(زنده ماندن تخم در محیط خشک تا 400 روز).
- احتمال انتقال ویروس از پشه ناقل به تخمها و نسلهای بعد.
- خونخواری از افراد متعدد در طول شبانه روز و امکان ایجاد اپیدمیهای انفجاری
- تمایل به خونخواری فقط از انسان در نوع اجیپتی
- مقاومت ناقل به اکثر سموم موثر بر حشرات
بیماری های منتقله از پشه آئدس( آربو ویروسها)
بیماری زیکا
ناقل آن پشه آئدس بوده و دوره کمون چند روز می باشد. علایم بیماری مشابه علایم ناشی از سایر عفونتهای آربوویروسی از جمله بیماری تب دنگی و بیماری چیکن گونیا شامل تب، راش و بثورات جلدی، التهاب ملتحمه چشم، درد عضلانی و مفصلی، خستگی و سردرد می باشد. این علایم معمولا خفیف بوده و طی 2تا 7روز برطرف می‌شوند
چیکونگونیا
بیماری توسط شروع ناگهانی درد مفاصل مشخص میشود. سایر علایم شامل درد عضلانی، سردرد، تهوع، خستگی و راش می‌باشند. درد مفاصل اغلب بسیار ناتوان کننده می‌باشد اما معمولا بعد از چند روز بهبود می‌یابد و ممکن است گاهی موارد تا هفته ها طول بکشد.
بیماری تب دنگی
در تعداد کمی از بیماران به یکی از دو گونه خطرناک و کشنده تبدیل میشود. گونه اول آن، تب دنگی هموراژیک است که باعث خونریزی، ترشح مایعات به بیرون از عروق خونی و کاهش پلاکتهای خون میشود. گونه دوم سندروم شوک دنگی است که باعث افت شدید فشار خون میشود
نزدیک به %80 از بیماران مبتلا به ویروس دنگی هیچ گونه نشانه ای نداشته و یا نشانه های بسیار خفیفی (مانند تب ملایم) دارند. فقط وضعیت %5 از بیماران وخیم میشود.
از خصوصیات بیماری تب دنگی این است که در یکی دو سال نخست بروز بیماری در یک منطقه( از آنجا که آلودگی عموما تنها با یک سروتایپ است) معمولاً بیماران دارای علائم خفیفی هستند.
زیستگاههای مناسب پشه های آئدس اجیپتی وآئدس آلبوپیکتوس و تب دنگی
این گونه پشه های انتقال دهنده تب دنگی از ظروف محتوی آب در اطراف خانه ها و یا دورتر برای تخم گذاری استفاده می‌کنند، مانند:
- فاضلاب
- زباله های پلاستیکی
- زیر گلدونی های مرطوب و خیس
- ظروف مصنوعی محتوی آب
- ضایعات لاستیک مرطوب محتوی آب
- گودال های آب دار
یکی از رایج ترین زیستگاه های تجمع پشه آئدس آب های راکد و زباله های مرطوب است.
مناطق مستعد انتقال و ابتلای بیماری های پشه آئدس در ایران
تا سال 1397 ،آئدس اجیپتی و یا آئدس آلبوپیکتوس از افغانستان، پاکستان، عمان،عربستان سعودی، یمن، گرجستان، ترکیه، ارمنستان، اردن، فلسطین، لبنان و سوریه گزارش شده است.
بررسی هایی درباره انتقال بیماری های مربوط به پشه آئدس در سطح استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، گیلان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان، هرمزگان با توجه به هم مرز بودن با کشورهای مستعد بیماری آربوویروسی 9000 نمونه گرفته شده که 130 مورد از آن IgG مثبت بوده است.( مواجهه با عامل بیماری حداقل در سه ماه گذشته، و همگی سابقه سفر به خارج از کشور داشته اند.)
در بین این ها سیستان و بلوچستان، بالاترین موارد مثبت در کشور را بدلیل تبادلات وسیع جمعیتی با پاکستان داشته است.
راه های مراقبت و پیشگیری از تب دنگی
- جلوگیری از گزش پشه با استفاده از پشه بند
- استفاده ازشلوارهای بلند و بلوزهای آستین بلند
- استفاده از اسپری پشه کش.
- سفر نکردن به کشورها و محل هایی که تب دنگ همه گیر شده،
- دو ساعت بعد از طلوع آفتاب و دو ساعت قبل از غروب خورشید در خانه بمانید، زیرا در این زمان ها پشه ها فعال می باشند.
- خشکاندن آب های راکد
-
استفاده از اسپری های دافع گزش حشرات مثل در جهت کاهش ابتلا به تب دنگی
اسپری دافع حشرات یکی از بهترین راه های پیشگیری از جذب پشه و درنتیجه ابتلا به بیماری تب دنگی است.
استفاده از لوسیون های افتر بایت ( بعد از گزش ) جهت کاهش عوارض پوستی پس از گزش
لوسیون بعد از گزش حشره
لوسیون بعد از نیش حشرات افتر بایت
لوسیون بعد از نیش حشرات سی گل